Γ. Χατζηθεοδοσίου στην “Εφημερίδα των Συντακτών”: Ευκαιρίες και “αναχώματα”
Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, σε ειδική έκδοση της “Εφημερίδας των Συντακτών” για την Ενέργεια (14/10/2023).
Τα τελευταία χρόνια η πράσινη μετάβαση έχει βρεθεί στο επίκεντρο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κινητοποιώντας νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες και κανονιστικές απαιτήσεις, νέες πολιτικές και κίνητρα για την προώθηση πράσινων μορφών ενέργειας, την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος κάθε δραστηριότητας.
Η ταχύτητα με την οποία προωθούνται οι αλλαγές, με στόχο τον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας δημιουργεί ισχυρές πιέσεις χρόνου και κόστους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ιδιαίτερα σε κλάδους, οι οποίοι επηρεάζονται περισσότερο από τη μετάβαση. Για παράδειγμα, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις για χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες, που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της επισκευής αυτοκινήτων και μηχανοκίνητων οχημάτων. Απαιτεί γρήγορη προσαρμογή σε νέες τεχνολογίες και ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, ώστε να μπορέσουν να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις και να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.
Η εφαρμογή νέων κανονισμών, προδιαγραφών παραγωγής, κριτηρίων για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις κ.λπ. δημιουργεί δυσανάλογα μεγάλο κόστος συμμόρφωσης για τις μικρότερες επιχειρήσεις και εμποδίζει την ένταξή τους σε αλυσίδες αξίας. Επιπλέον, η νέα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, αν και μέχρι τώρα δεν αφορά άμεσα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενδέχεται να δημιουργήσει πρόσθετα εμπόδια και απαιτήσεις στην προσπάθεια να αντλήσουν πόρους από τράπεζες ή άλλες πηγές.
Η στρατηγική προώθησης της πράσινης επιχειρηματικότητας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει δομηθεί με τρόπο ώστε να δημιουργεί ευκαιρίες και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, για τις επιχειρήσεις που καταφέρνουν να ακολουθήσουν και να προσαρμοστούν γρήγορα. Αντίστοιχα, όμως, κινδυνεύει να οδηγήσει σε μειονεκτική θέση τις μικρότερες επιχειρήσεις, οι οποίες δυσκολεύονται να κινηθούν με την ίδια ταχύτητα.
Είναι αλήθεια ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο διατίθενται σημαντικοί πόροι και χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη επενδύσεων, που προωθούν την πράσινη μετάβαση. Στη χώρα μας, μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του νέου ΕΣΠΑ, παρέχονται ευκαιρίες για τη χρηματοδότηση πράσινων παραγωγικών επενδύσεων και σχεδίων πράσινου μετασχηματισμού για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ωστόσο, η αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών είναι δύσκολη υπόθεση για την πλειονότητα των μικρών επιχειρήσεων, για λόγους που σχετίζονται με το μέγεθός τους. Είναι κάτι που απαιτεί κατ’ αρχάς τον εντοπισμό των διαθέσιμων προγραμμάτων μέσα από κατάλληλα δίκτυα ενημέρωσης και βεβαίως την ύπαρξη αρχικού κεφαλαίου, για τη συγχρηματοδότηση της επένδυσης. Προϋποθέτει, επίσης, την ύπαρξη ανθρώπινου δυναμικού με κατάλληλη εξειδίκευση και τεχνογνωσία, ώστε να διαχειριστεί τη γραφειοκρατική διαδικασία της υποβολής προτάσεων. Σε όλα αυτά τα θέματα, οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες, καθώς διαθέτουν ελάχιστα διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια και ανύπαρκτη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ενώ το προσωπικό τους είναι εξαιρετικά περιορισμένο και το κόστος απασχόλησης εξωτερικών συμβούλων συχνά απαγορευτικό.
Για την αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων απαιτείται ουσιαστική κινητοποίηση, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Όπως επιβάλλει η αρχή Think Small First της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει η στρατηγική για την πράσινη μετάβαση να λάβει υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες της μικρής επιχειρηματικότητας.
Είναι σημαντικό να προβλεφθεί, σε νομοθετικό επίπεδο, περισσότερος χρόνος προσαρμογής για τις μικρές επιχειρήσεις στις νέες κανονιστικές απαιτήσεις, σε διαβούλευση με τους θεσμικούς εκπροσώπους της μικρής επιχειρηματικότητας και τους κλαδικούς φορείς. Θα πρέπει, παράλληλα, να δημιουργηθούν εύκολα προσβάσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία προσαρμόζονται στα δεδομένα και τις ανάγκες των μικρών επιχειρήσεων: με κατάλληλα διαμορφωμένες προσκλήσεις και κριτήρια ένταξης, παρεμβάσεις για την υπέρβαση του προβλήματος πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση και απλούστερες διαδικασίες υποβολής προτάσεων.
Εξίσου απαραίτητο είναι να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των ΜμΕ σε σχήματα συνεργασίας, που θα τους επιτρέψουν να διαμοιραστούν το κόστος της μετάβασης, να αναπτύξουν από κοινού την ανάπτυξη τεχνογνωσίας, να αποκτήσουν πρόσβαση στην πληροφορία σχετικά με ευκαιρίες χρηματοδότησης, αλλά και σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό με πολύ λιγότερους πόρους.
Πέρα από τη διάθεση πόρων, χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύτερο πλαίσιο υποστήριξης της πράσινης μετάβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με συνεργασία της Πολιτείας και των φορέων της αγοράς. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ενημέρωσης και «εκπαίδευσης» των επιχειρήσεων, ώστε να διαμορφώσουν μια σαφή αντίληψη για το πράσινο επιχειρείν, για τις δυνατότητες υιοθέτησης πράσινων πρακτικών, καθώς και για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών πρωταγωνιστεί ήδη σε θέματα πράσινης και βιώσιμης επιχειρηματικότητας, με δράσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μικρών επιχειρήσεων και των επαγγελματιών. Μέσω συνεργασιών με εξειδικευμένους φορείς, όπως το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, επιδιώκει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και επιτυχημένων πρακτικών από άλλες χώρες, ενώ σχεδιάζει τη δημιουργία Ενεργειακής Κοινότητας, η οποία θα προωθεί την ενεργειακή καινοτομία και την αειφορία των επιχειρήσεων.
Η υποστήριξη της πράσινης μετάβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι ζωτικής σημασίας προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητάς τους, αλλά και για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Πηγή: eea.gr
